ضرورت مشاوره خانواده در جوامع امروزی
خانواده اصلی ترین نهاد در جوامع بشری است و مهم ترین ارتباطی است که انسان ها با یکدیگر دارند. جوامع در کنار واحدهای خانوادگی شکل می گیرند و بدون ارتباط ما با یکدیگر و بدون غریزه ذاتی برای محافظت از خانواده های مان، انسان پیشرفت نخواهد کرد. البته هیچ یک از خانواده ها بدون مشکل، اختلاف سلیقه یا تعارض نیستند. رمز موفقیت خانواده های مترقی این است که آنها می توانند به شناخت و درک نیازهای اعضای خانواده بپردازند و میان این نیازها و رفاه خانواده تعادل برقرار کنند. مشاوره خانواده یک نوع راه کار درمانی عالی برای کمک به خانواده ها محسوب می شود تا بتوانند مسیر موفقیت و پیشرفت را طی کنند.
اگر شما به مشاوره خانواده فکر می کنید یعنی به حضور مشاور برای راهنمایی بیشتر نیاز دارید. اگر هنوز در این زمینه نتوانسته اید یک تصمیم قطعی بگیرید در بخش زیر به ۱۰ دلیل اشاره می کنیم که نشان می دهد شما به مشاوره خانواده نیاز دارید.
خانواده ترکیبی
منظور از خانواده ترکیبی دو واحد خانوادگی جدا است که تصمیم می گیرند با هم ادغام شوند و این فرآیند زمانی رخ می دهد که یک فرد دارای دو فرزند تصمیم می گیرد با فرد دیگری که یک فرزند دارد ازدواج کند. این روند در مورد فردی که خود فرزند ندارد اما با فرد دیگری که یک یا دو فرزند دارد ازدواج می کند نیز صدق می نماید. ممکن است هدایت کردن این خانواده ها دشوار باشد به ویژه در شرایطی که هنوز همسر قبلی زوجین در زندگی فعلی کودکان حضور دارد.
معمولا هدایت کردن نقش پدر دوم یا مادر دوم (اجازه بدهید به جای لفظ ناپدری و نامادری از واژه های پدر دوم و مادر دوم استفاده کنیم) می تواند بسیار دشوار باشد و موانعی را در خانواده به وجود بیاورد چرا که در این شرایط حفظ هماهنگی خانواده به یکی از دشوارترین جنبه های زندگی تبدیل خواهد شد. مشاوره خانواده می تواند به شما برای نحوه برخورد صحیح با این مسائل کمک کند.
خانواده پراکنده
آیا اخیرا متوجه شده اید که اعضای خانواده شما خیلی با هم صحبت نمی کنند؟ آیا فرزندان نوجوان شما به جای صحبت کردن با شما وقت خود را در اینستاگرام و فیس بوک و جمع کردن لایک سپری می کنند؟ آیا خود شما قبل از خارج شدن از رختخواب ابتدا پیام های تان را چک می کنید؟
متاسفانه هر چه تعلق خاطر ما به گوشی های موبایل و فضای مجازی بیشتر شود میزان ارتباط ما با اعضای خانواده مان کاهش خواهد یافت. مشاوره خانواده می تواند به آن دسته از خانواده هایی که ارتباط صحیح با هم ندارند کمک کند تا از فضای مجازی فاصله بگیرند و وقت بیشتری را با هم بگذرانند.
تنهایی
معمولاً با بزرگ شدن بچه ها و رسیدن آنها به سن نوجوانی و جوانی تمایل شان برای تنهایی و خلوت کردن بیشتر خواهد شد. گاهی اوقات ممکن است همسر شما بخواهد که یک روز را برای خودش باشد و از هیاهوی خانه فاصله بگیرد یا ممکن است همسر شما بخواهد آخر هفته را با دوستانش به ماهیگیری برود. معمولاً تمایل برای تنها بودن در برخی مواقع طبیعی است و اصلاً این مسئله سن و سال نمی شناسد.
اگر متوجه شده اید که اعضای خانواده شما از هم دوری می کنند و ترجیح می دهند تنها باشند و فقط موقع شام در اتاق های شان بیرون می آیند یا با دوستان خود ارتباطی ندارند باید نگران شوید چرا که یک جای کار می لنگد. معمولاً افرادی که به شدت از حضور در جمع کناره گیری می کنند دچار افسردگی و سایر مشکلات روحی هستند که باید فورا مورد ارزیابی قرار بگیرند.
گاهی اوقات گوشه گیری یکی از اعضای خانواده به ویژه کودکان می تواند یک علامت هشدار برای سوء استفاده از کودکان باشد. در این موارد می توانید با مشاوره خانواده اوضاع را سر و سامان دهید.
احساسات غیر عادی نوجوانان
اگر شما پدر یا مادر فرزندی هستید بدون شک روزگاری نیز خود شما یک نوجوان بوده و به همین دلیل خیلی خوب می دانید که نوجوانان یک مجموعه قوانین و قواعد خاص خود را دارند. دوران نوجوانی پر از احساسات و عواطف و سوالات بی پایانی است که از طرف فرزندان مطرح می شود.
اگر فرزند شما از لحاظ عاطفی به شدت واکنش نشان می دهد این مسئله می تواند نشان دهنده وجود یک مشکل باشد. اکثر نوجوانان که عواطف خود را به صورت عملی نشان می دهند دلایلی برای رفتار خود ندارند. بیشتر افراد برای کنترل عواطف خود دچار مشکل هستند و این فرایند تا سن ۲۲ تا ۲۵ سالگی که مغز آنها به تکامل می رسد ادامه خواهد یافت. مشاور خانواده می تواند به شناسایی مشکلاتی که در خانواده شما رخ می دهد و باعث بروز طغیان عواطف فرزندتان شده است کمک کند.
اعتیاد
اعتیاد معضلی است که می تواند هر یک از اعضای خانواده شما از همسرتان تا فرزندان نوجوان شما را درگیر کند و حتی ممکن است خواهر یا برادر شما درگیر این مشکل شده باشند. حتی اگر اعتیاد در خانواده شما که متشکل از همسر و فرزندان تان است به وجود نیامده باشد عواقب آن را به خوبی در محیط خانواده خود احساس خواهید کرد.
مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر توسط اعضای خانواده یک اتفاق ناراحت کننده است به ویژه اگر در خانواده شما قبلاً سابقه مصرف مواد مخدر وجود نداشته است یا آن که سابقه مصرف آن در خانواده وجود داشته و شما به خوبی با عوارض و مشکلات مرتبط با آن آشنایی دارید. اگر یکی از عزیزان شما به کمک نیاز دارد شما و فرد آسیب دیده و سایر اعضای خانواده می توانید از مزایای مشاوره خانواده بهره مند شوید و با نحوه حمایت از او و مبارزه با این مشکل آشنا گردید.
راز داری
معمولاً راز داری یک عادت خوب و سالم محسوب می شود. اگرچه صادق بودن یک اصل مهم در خانواده و ارتباطات خانوادگی است نگفتن برخی رازها و نگه داشتن آنها در سینه شما دنیا را جابجا نخواهد کرد. اما اگر شما به طور مداوم در حال پنهان کاری و مخفی کردن برخی چیزها از همسر خود هستید باید بدانید که این رفتار شما فریب دهنده است و می تواند زمینه بروز مشکلات متعددی را فراهم کند.
مشاوره خانواده می تواند به شما کمک کند علل اصلی ایجاد فاصله بین شما و همسرتان را شناسایی نماید و علت نگفتن برخی رازها را پیدا کند. مشاور خانواده می تواند به برطرف کردن فاصله ایجاد شده بین شما و همسرتان کمک کند.
مشکلات جنسی
با توجه به تحقیقات متعددی که انجام شده است زن و شوهر باید حداقل یک بار در هفته رابطه جنسی داشته باشند تا ارتباط آنها با هم قطع نشود در غیر این صورت فاصله و جدایی بین زن و شوهر سایه می افکند. دلایل زیادی برای بروز مشکلات جنسی وجود دارد که برخی از آنها به مصرف دارو و یا اختلالات هورمونی ارتباط دارند که تمایل انسان برای رابطه جنسی را کاهش خواهند داد.
نداشتن روابط جنسی می تواند نشان دهنده برخی اختلالات از قبیل افسردگی یا نداشتن وقت برای یکدیگر باشد که در چنین حالتی مراجعه به مشاور خانواده یک عامل کلیدی برای بهبود روابط زوجین از لحاظ فیزیکی و عاطفی خواهد بود.
خیانت به عنوان تنبیه
اگر همسر شما به هزاران دلیل برای تنبیه کردن شما به سراغ خیانت برود چه کاری می کنید؟ البته که نباید شما هم فکر تنبیه کردن او با خیانت به سرتان بزند. در یک رابطه زن و شوهر باید تمام تلاش خود را بکنند که به نحوی به حل مشکلات شان بپردازند که با تنبیه طرف مقابل همراه نباشد.
گاهی اوقات زوجین متوجه نیستند که با انجام دادن یک کار در حال خیانت به همسر خود هستند و به تدریج از هم فاصله می گیرند. از بین رفتن صمیمیت بین زن و شوهر می تواند یک خلاء بزرگ را در روابط آنها به وجود بیاورد. مشاوره خانواده با ارائه راه حل های مناسب به شما کمک می کند به بهبود روابط خود بپردازید.
فاصله گرفتن اعضای خانواده از هم
با بزرگ شدن کودکان و ورود آن ها به دوران بزرگسالی به طور طبیعی بین اعضای خانواده فاصله می افتد. در این حالت گاهی اوقات پدر و مادر مجبور هستند خود را تغییراتی که در خانواده ایجاد شده است وفق دهند. هنگامی که کودکان به دوران نوجوانی می رسند والدین این فرصت را دارند که درباره نحوه زندگی آنها فکر کنند.
اما هنگامی که کودکان بزرگتر می شوند تصمیماتی را می گیرند که گاهی اوقات با آنچه که پدر و مادرشان فکر می کرده اند متفاوت است. این مسئله در برخی موارد باعث سرخوردگی پدر و مادر می شود. در این شرایط مشاور خانواده می تواند به آنها کمک کند بدون بگو مگو و بحث های بی فایده کش دار فرزند خود را راهنمایی کنند.
سرزنش کردن مداوم
هنگامی که یکی از اعضای خانواده خطایی را مرتکب می شود یا پدر خانواده بخش زیادی از سرمایه خود را به دلایل مختلفی از دست می دهد سرزنش کردن به یک ابزار دم دستی برای آزار دادن آن فرد تبدیل می شود. سرزنش کردن در واقع آفت زندگی است و خشم و عصبانیت سایرین را به همراه خواهد داشت و مشکلات متعددی را به وجود می آورد. اگر رفتارها یا خطاهایی یکی از اعضای خانواده باعث آزار شما شده است بهتر است در این رابطه با مشاور صحبت کنید تا شما را راهنمایی کنید.
دلایل متعددی برای مراجعه به مشاور خانواده وجود دارد. اگر هر یک از موارد بالا ذهن شما را درگیر کرده می توانید با مراجعه به صفحه تماس با ما از خدمات مشاورین مرکز بهره مند شوید.
چرا به مشاوره خانواده نیاز داریم؟
یک خانواده زمانی احساس می کند که به مشاور خانواده نیاز دارد که نتواند به تنهایی به حل مشکلات خود بپردازد. اختلاف و بگو مگو در همه خانواده ها به وجود می آید و متأسفانه تعداد زیادی از خانواده ها دانش لازم برای عملکرد صحیح در این مواقع را ندارند و اکثر مشکلات آنها به صورت حل نشده باقی می ماند و به بحران ختم می شود.
هنگامی که یک خانواده به بحران می رسد یک یا چند نفر از اعضای آن خانواده در موقعیتی گیر می افتند که بدون نیاز به راهنمایی های مشاور دچار مشکلات بیشتری می شوند. در دوران بروز بحران اعضای خانواده متوجه می شوند که زندگی آنها به میدان جنگ تبدیل شده و آنها به دنبال راهی برای آتش بس می گردند. هنگامی که اعضای خانواده به چنین تصمیمی برسند در واقع می خواهند که مشکلات شان را حل و فصل کنند.
متاسفانه تعدادی از خانواده ها به فکر نجات زندگی خود نیستند و به شیوه هایی از قبیل اضافه کاری، افزایش ساعات حضور در باشگاه، بیرون زدن از منزل، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، جدایی و در نهایت طلاق به مشکلات خود خاتمه می دهند و به عبارتی صورت مسئله را پاک می کند. نوجوانان این خانواده ها نیز با انجام بازی های ویدیویی، خوابیدن بیشتر، وقت گذرانی در شبکه های اجتماعی، اعتیاد به مواد مخدر و کارهایی از این قبیل تلاش می کنند از مهلکه فرار کنند.
هنگامی که بحران به اوج خود می رسد برخی از اعضای خانواده به دنبال فرار دائمی از محیط منزل خواهند افتاد و یا برای همیشه منزل خود را ترک می کنند یا متاسفانه دست به خودکشی می زنند. نقش مشاور خانواده برای همه افرادی که در حال رسیدن به این نقطه هستند بسیار ضروری است تا خانواده نجات پیدا کند.
خانواده باید به منظور حفظ سلامت سایر اعضا و به ویژه کودکان خود به سراغ مشاور برود تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری گردد. مشاوره خانواده باید تغییر دهنده باشد نه آنکه واکنش دهنده باشد یعنی به اعضای خانواده فرصت بدهد به بهبود شرایط ایجاد شده بپردازند.
در جلسه مشاوره خانواده چه اقداماتی انجام می شود؟
در ابتدا مشاور با همه اعضای خانواده صحبت می کند تا متوجه شود در خانواده آنها چه اتفاقاتی رخ می دهد و اطلاعات کاملی را به دست بیاورد. سپس سوالاتی از آنها می پرسد تا متوجه شود که هر یک از آنها چگونه به مسائل و مشکلات نگاه می کنند و به طور کلی عملکرد اعضای خانواده در این شرایط چگونه است.
در مرحله بعدی مشاور خانواده یک طرح را برای کمک به آن خانواده طراحی خواهد کرد که هدف از آن بهبود تعارضات خانواده به جای سرزنش کردن یکدیگر در خصوص مشکلات ایجاد شده است. مشاور به اعضای خانواده کمک می کند ارتباط بهتری با هم داشته باشند، به حل مشکلات خود بپردازند و روش های جدید را برای تعامل با یکدیگر پیدا کنند.
همیشه مشاوره خانواده به برطرف شدن مشکلات خانواده کمک نمی کند اما می تواند مهارت های جدیدی را در اختیار خانواده قرار دهد تا بتوانند به کمک روش های سالم تر با چالش های زندگی مواجه شوند. به طور متوسط شما به ۱۲ جلسه درمان نیاز خواهید داشت تا تکنیک های کنترل مشکلات ایجاد شده را یاد بگیرید. تعداد جلسات مشاوره خانواده و فاصله زمانی بین هر جلسه به صلاح دید مشاور بستگی دارد.
مشاور خانواده چگونه به خانواده ها کمک می کند؟
هنگامی که بحران و مشکلات متعدد خانواده ها را راهی دفتر مشاوره می کند مشاور، مهارت ها و استراتژی هایی را به آنها یاد می دهد که بهبود ارتباطات شان و بازسازی مجدد روابط سالم در آن ها کمک می کند. به طور کلی اعضای خانواده در جلسات خانواده درمانی مهارت های زیر را یاد می گیرند:
- مهارت گوش دادن به یکدیگر
- یادگیری زبان معانی
- نحوه استفاده از زبان معانی
- شناسایی عوامل محرک اختلاف
- فکر کردن قبل از واکنش نشان دادن
- احترام گذاشتن به قوانین خانواده
- مهارتهای گفت و گو
- مهارت های برقراری ارتباط
- نحوه بیان عواطف
- نقش پذیری در خانواده
- نحوه کمک کردن به اعضای خانواده و آزار ندادن آنها
- دوست نداشتن برخی کارها اما احترام گذاشتن به فرد انجام دهنده آن ها
- نحوه جلوگیری از بروز اختلافات
- احترام گذاشتن به کودکان
- یادگیری قدرتمندی زبان بدن
- نحوه درخواست کمک و کمک کردن به دیگران
روش ها و تکنیک های بسیار متعددی وجود دارد که به اعضای خانواده کمک می کند زندگی بهتری داشته باشند. از آنجایی که همه روش های موجود برای همه خانواده ها اثر گذار نیست ممکن است مشاور خانواده از تکنیک های متفاوت استفاده کند.
دلایلی که می گوید به مشاور خانواده نیاز دارید
گاهی اوقات صحبت کردن درباره احساسات، نیازها و خواسته ها دشوار است که مشاور به شما کمک می کند به راحتی بر این مشکل غلبه کنید. به طور کلی تغییر در خانواده اجتناب ناپذیر است و در صورتی که خانواده برای این تغییرات آماده نباشد حتی اگر این تغییرات مثبت باشند به مشکل بر خواهد خورد.
صحبت کردن اعضای خانواده با هم به آنها کمک می کند بتوانند در کنار یکدیگر این تغییرات را بپذیرند. گاهی اوقات رفتن فرزندان به دانشگاه یک شهر دیگر یا حتی فوت شدن پدربزرگ و مادر بزرگی که با شما زندگی می کرده می تواند مشکلات متعددی را به وجود بیاورد که نیاز به مشاور در این موارد کاملاً پر رنگ خواهد شد.
نتیجه گیری
مسئله ای که اکثر مشاوران درباره آن اتفاق نظر دارند این است که خانواده ها ایستا نیستند یعنی خانواده پویایی دارد و مدام در حال تغییر کردن است. در صورتی که خانواده ها از طریق گفتگو با هم تعامل نداشته باشند و به برنامه ریزی و طراحی روش هایی برای حل مشکلات زندگی خود نپردازند بدون شک دچار اختلاف خواهند شد.
پیدا کردن یک مشاور باتجربه که بتواند در این زمینه ها به اعضای خانواده کمک کند کاملاً ضروری است. اصلاً تصور نکنید که باید منتظر رسیدن بحران باشید شما می توانید برای پیشگیری از بروز بحران با مشاور صحبت کنید تا در خصوص بهبود ارتباطات خانوادگی گام محکمی بر داشته باشد.
جمع آوری مطالب: لیلا عبدالملکی